“Dat klinkt analoog”

Laten we vooropstellen dat ik niet een gemiddelde luisteraar ben. Ik schat in dat veel mensen veronderstellen dat een reviewer bij een audio magazine een obsessieve maniak is, op zoek naar het ‘perfecte geluid’.

Wroeten in de digitale aarde

Voor mij is dat niet zo. De ‘obsessie’ is meer dat ik graag wil begrijpen waarom hetzelfde bronmateriaal anders kan klinken, afhankelijk van de streaming setup. De verschillen zijn vaak groot en – voor mij althans – nog ongrijpbaar.

Kies een willekeurige discussie tussen audioliefhebbers op internet en er is altijd wel iemand die van mening is dat streamen ‘niet zo goed klinkt als analoog’. Wellicht geldt ook voor veel van onze lezers dat ‘een analoog geluid’ een heilige graal is om naar te streven en waarin digitale technologie ons dwarszit.

De ‘analoge’ weergaveketen bestaat al heel lang: een platenspeler, met versterker en een paar luidsprekers. Als dat uw zoektocht is, dan is de oplossing ook helder: koop een platenspeler!

Het is allemaal digitaal

Anno 2024 is de opname- en bewerkingsketen van audio geheel digitaal, ook voor heruitgaven op vinyl van oorspronkelijk analoge opnames die voor de heruitgave opgepoetst worden. Toch is het duidelijk dat een plaat anders klinkt dan de Tidal of Qobuz stream van het album, of afspelen van de bestanden op uw harde schijf.

Daar zijn veel redenen voor aan te wijzen: andere master, ander medium, andere versterkers, andere transport- en omzettingsketen, andere voedingen, andere verstorende invloeden op die apparaten in de keten, andere eigenschappen van een component: een naald is geen DAC.

Wij, audioliefhebbers, begrijpen de verschillen tussen componenten in de vinylketen, zoals een cartridge, en we hebben geaccepteerd dat die verschillen simpelweg hoorbaar zijn. In de digitale keten is dat (nog) niet het geval, daar wordt ‘het zijn toch allemaal 1-en en 0-en’ argument tot vervelens toe herhaald. Om een flauwe grap te maken: het lijkt wel een hangende plaat.

Organisch digitaal

In voorbereiding op een diepgaande review van afspeelsoftware voor digitale streaming bronnen heb ik veel vergeleken met een Rega platenspeler. Waarom? Ik hoorde ‘iets’ en dat ‘iets’ kon ik niet goed plaatsen. Ik ben op zoektocht gegaan naar wat ik nu eigenlijk hoor en ervaar. In vergelijk met de Rega platenspeler werd het me duidelijk: ja, het klinkt anders, maar de overeenkomst op cruciale aspecten is sterk.

Klinkt die software dan ‘analoog’?

Nee. Wat treft zijn de gelijkenissen in het karakter van de weergave: de manier waarop hoge en lage frequenties geen duidelijk gedefinieerde rand hebben maar geluidelijk opgaan in de ruimte, de manier waarop instrumenten ‘samensmelten’ in het geluid en de mate van ontspanning in het geluid. Bij gebrek aan betere woorden: hetzelfde organische gevoel.

Klinkt alle andere software op streamers dan slechter? Dat ook niet, maar er zit altijd wel ergens een aspect dat me laat horen ‘o, ik luister naar een digitale bron’. Niet dat het kwalijk is, het is simpelweg een eigenschap van de afspeelmethode. Dit is de eerste keer dat ik ervaren heb dat een eenvoudige streaming oplossing qua gevoel misschien wel voorbij een goede cd-speler gaat, maar dan met meer diepgang in detail en soundstage zoals alleen streaming van digitale files dat kan vanwege de lagere ruisvloer.

Is het dan uitzonderlijke software?

Nee, dat ook niet, zonder afbreuk te willen doen aan wat gemaakt is. Het is niet exotisch en te gebruiken met simpele middelen voor iedereen die dat wil. Vergeet daarbij niet dat ik een circus aan stroomvoorzieningen in de digitale keten heb toegevoegd en dat circus heeft effect.

Het is geen algemeen geaccepteerd feit onder audioliefhebbers dat stroomvoorziening bij streaming een grote impact heeft, maar dat komt misschien nog wel. Ik ga in ieder geval uitzoeken waarom deze combinatie van hardware en software het effect heeft op mijn luisterervaring, dus daar hoort u nog uitgebreid over. En dan hoort u uiteraard ook welke software het is, dat hou ik nog even voor me.

Ik realiseerde me tijdens de luistersessies: digitaal begint volwassen te worden en we beginnen te begrijpen waarom. Hoera!