De testbank
Inhoud
We testen de B1 en B3 op de Mytek Brooklyn Bridge DAC/streamer/ hoofdtelefoonversterker. Afspeelapplicaties: Roon en VOX player voor Mac OSX. De Oppo R11s mobiele telefoon heeft een AKM DAC aan boord en Dirac DSP.
B1
De B1 heeft een balanced armature driver voor het mid/hoog en een dynamische driver voor het laag. Wat opvalt bij het luisteren is de soundstage. Het geluid gaat ongeveer 30-50 cm om ons heen staan. Basweergave is vol en gul en in combinatie met het fraaie mid horen we de muziek alsof we in de control room van de studio zitten met nearfield monitors op 1,5 meter afstand en een subwoofer voor additionele laagdruk. Het is neutraal met punch, gecontroleerd zonder dat het saai wordt en alle details van de opname zijn hoorbaar. We luisteren naar een paar tracks van Steely Dan’s legendarische album Aja. Op Josie zijn twee slaggitaren te horen; nog niet eerder hoorden we dat deze ook ruimtelijk op een andere plek zijn gezet bij het masteren. Nu is het werk van Steely Dan altijd verrassend in zijn gelaagheid van compositie, tekst en arrangement. Mooi dat de final B1’s uit een opname uit 1978 nog zoveel detail kunnen halen!
B3
Ook de Final Audio B3 heeft 2 drivers maar dan twee balanced armature. Het verschil is subtiel maar goed hoorbaar. Als eerste de basrespons; die is een stuk neutraler in vergelijking met de B1. We vinden de soundstage iets minder groot in vergelijking met de B1 maar dat wordt goedgemaakt door een nog verfijnder weergave. Dat is technisch ook goed te verklaren; de dynamische driver in de B1 zorgt voor een forsere basweergave dan de balanced armature drivers in de B3. De dubbele balanced armature drivers in de B3 zorgen voor een nog fraaiere middenweergave. Het geheel (hoog/mid/laag) is uitstekend in balans.
Wat ons een beetje verbaast is het ‘luisteradvies’ van final. De B3 zou het vooral goed doen met electronische muziek (EDM), hip hop. Als we vervolgens gaan luisteren naar Kendrick Lamar, Renaissance Ibiza, deep house e.a., missen we juist de bas die bij dit type muziek hoort. Eigenlijk vinden we dat de B1, met zijn dynamischer bas, hier beter bij past. Maar nogmaals, het gaat hier echt om nuances. We laten de twee finals ook horen aan mensen met muzikale maar minder ‘getrainde’ oren. Zij hoorden weinig tot geen verschil.
Ik kan alleen antwoorden in de analogie van mijn elektrostatische hoofdtelefoon-systeem met een Hifiman elektrostatische hoofdtelefoon (Jade II), een Stax 006t buitenversterker en als bron een Weiss DAC2 streamer/DAC. Elektrostatische systemen zijn extreem faserein, snel en transparant. Elke verandering is hoorbaar; kabel (stroom/audio), stroomfilter, audiobestand.
De bijbehorende versterker van de Hifiman JadeII is geen buitenversterker en dat hoor je onmiddellijk. Buizen voegen iets meer punch toe die bij elektrostaten goed passen. Ik heb er een buizen preamp tussen gezet en dat hoor je ook, in positieve zin.
In mijn elektrostatische systeem lijkt het als volgt te werken: buizen en kabels completeren het geluid. Probeer ook stroomfilters en stroomkabels. In zijn algemeenheid kunnen we er niks over zeggen want het hangt zo af van de specifieke context. Probeer het vooral thuis en ‘schakel terug’ om het verschil te horen.
Verrek mijn eerste reactie en dan bij het verkeerde topic.
Ik heb een vraag. Ik heb de Final 12 plus en speel met een buizenversterker en daar tussen twee maal 5 meter Ocos kabel. Ik heb natuurlijk jullie kabeltjes test uitvoerig gelezen. Wat adviseren jullie nu aan LS kabel in deze combi. Maakt een buizenversterker op zich nog uit.