De set-up
Inhoud
Referentiesysteem
- Pass Labs XP-12 voorversterker
- Pass Labs X150.8 eindversterker
- Sonnet Pasithea d/a-converter
- AlphaPC (streaming bridge) met Jcat USB en Ethernet
- Pura Dodo voeding op Jcat kaarten
- Mutec MC3+ USB / Mutec REF10-120
- Isotek Titan V5 filter voor Pass X150.8
- YETI Reference 1000 voor bronnen
- Yeti power-cables
- Van den Hul Nova luidsprekerkabel
- Van den Hul CNT XLR interlink
- PSI AVAA actieve bass traps
Platenspeler setup
- STD 305D platenspeler met SME 3009 arm
- Primare R35 phono voorversterker
- Hypex DIY voorversterker
De Primare R35 kennen we erg goed, zowel in vergelijking met andere phono preamps als in vergelijking met andere platenspelers en elementen. Het is niet voor niets onze referentie omdat de R35 zelf niets toevoegt aan de klank. De lage ruisvloer en de uitgebreide instelmogelijkheden zorgen ervoor dat we altijd een optimale afstelling kunnen bereiken.
We hebben met zowel de Passlabs voorversterker als met de Hypex voorversterker in de keten geluisterd. De Hypex klinkt wat scherper en helderder, maar ook ruimtelijker. Er is minder push in de bas, maar het is alsof er een sluier van de albums wordt afgehaald. Minder vlees, meer informatie. We besluiten dat de synergie tussen de Primare en de Hypex beter is met dit element en hebben verder geluisterd met de Hypex.
De discussie analoog versus digitaal laat ik maar even. Hoewel ik toch in alle Noordelijke nuchterheid moet vaststellen dat als ik een (analoog en/of digitale) master als uitgangspunt gebruik dan een moderne HiRes kloon in feite niet te onderscheiden is van de Master……maar het analoge resultaat via een van mijn draaitafels klinkt beslist heel aangenaam. Wat de test betreft: de inwendige weerstand van 56 Ohm vraagt natuurlijk om een heel andere instelling dan de in feite ongedempte 47kOhm. Dus tip: Gebruik hem als een MC-element, sluit Le Son af met 500 Ohm en zet de gain op 50dB en je weet niet wat je hoort. Weg randjes E.d.
Dank voor je tip, Bert. Zeker de moeite waard om dit eens te proberen.
Hallo Bert, ik heb dit element onlangs aangeschaft. Jouw suggestie wil ik zeker uitproberen (ben vrij allergisch voor harde “s” klanken). Echter heb ik een Primare R15: De voorgestelde 500 Ohm gaat wel lukken, maar de minimale gain op de R15 is 60dB…. Dat zal waarschijnlijk niet lekker gaan werken, lijkt mij?
Bedankt voor het meedenken!
Groet, Tycho
Mooie recensie, ik hoop dat jullie vaker analoge componenten recenseren.
Ikzelf maak gebruik van een MM element, omdat ikzelf niet de kennis heb om een element af te stellen. Bij een MM element kan ik gemakkelijk een stylus vervangen of opwaarderen.
Koop regelmatig LP’s i.p.v. CD’s, geeft net wat meer voldoening. Je blijft luisteren. Streamer heb ik niet.
Heb de afgelopen maanden jullie maandelijkse YouTube bijeenkomsten gemist, hoop dat jullie in het nieuwe jaar het wel weer doen.
Dag Yung
Prachtige beschrijving van jullie luisterervaring!
Als je zegt dat het geluidsbeeld organisch aanvoelt, typisch voor vinyl, betekent dat dan dat je dit niet of bijna niet ervaart in het digitale domein?
Men zegt al eens dat een live-ervaring veel moeilijker op te roepen is digitaal dan bij vinyl. Deel je die strekking?
Mvg Pieter
Dag Pieter,
Dank voor je compliment, dat ik meteen deel met Martijn want we hebben de review samen uitgevoerd en geschreven.
Het antwoord op de eerste vraag is een volmondig ‘ja’. Vinyl klinkt natuurlijker en vanzelfsprekender. Ook de instapmodellen. Martijn heeft eerder een analyse gemaakt van wat er in een digitaal muzieksysteem nodig is om een vergelijkbare ervaring te krijgen als vinyl. De digitale audioketen is enorm: een digitale bron (CD of stream), streaming software, ethernetswitch met aparte voeding, DAC, masterklok. We zijn makkelijk een factor 10 meer kwijt aan investeringen. Een LP is zoveel simpeler en het is uitontwikkeld techniek.
Onze stelling is dat de echte R&D in digital audio na het enorme succes van de CD is uitgebleven, waardoor goede digitale audio alleen nog bereikbaar is voor wie er meer dan 25.000 euro aan wil uitgeven.
Live-ervaring: ik zou zeggen dat een goed element, toonarm en platenspeler in staat zijn om de maximale informatie uit de groef te halen, zoals we dat beleefden bij het album Déjà Vu. Of dat live is hangt van de opname af. Maar we waren er echt bij! En vooral: de ervaring dat je een plaat helemaal afluistert, A en B-kant. Zo meegenomen in de muziek, heel bijzonder.
Dankje voor je reactie Yung, het stemt volledig overeen met hoe ik het ervaar. Komende van iemand met jouw achtergrond, zegt dit wel wat over de kracht van vinyl en inderdaad, qua digitaal zijn we er nog (lang) niet…
Ik heb hier wel een (volgens mij niet wetenschappelijk onderbouwde) theorie over.
Digitaal blijft hoe je het ook wendt of keert, 0 of 1. En muziek is niet altijd 0 of 1. Het is de informatie ertussenin die de beleving maakt. De zaalakoestiek, de nabewerking door de mastering engineer zoals galm, plaatsing, verhouding tussen de kanalen). De transiënten waar ons gehoor zo gevoelig voor zijn en de daarmee samenhangende boventonen. Digitaal rondt dit af en kennelijk laten onze oren zich niet bedriegen door welke technische ingreep dan ook (zoals oversampling, wel of geen ladder-DAC, DSD).
Dit is informatie die ik bij vinyl (en ook bij cassettes en taperecorders) onmiddellijk hoor. Ik herinner me een plaat uit de jaren 60, Elisabeth Schwarzkopf die liederen zingt. Op het moment dat de naald in de groef zakt, horen we de akoestiek van de zaal, terwijl het nog een hele tijd stil is. We ‘zien’ de zangeres staan wachten tot ze kunnen beginnen. Hetzelfde met Someday My Prince Will Come van Miles Davis (1961). De plaatsing van de instrumenten (typisch hard links en rechts gemasterd en daarom juist lastig om het focusseren goed te krijgen) en de toon van Davis’ gedempte trompet heb ik nog niet beter gehoord op een digitaal systeem.
Alleen hele goede en kostbare digitale systemen met referentie-clocking, ultraschone stroombehandeling, kabels, top-notch DA-conversie en afscherming van ongewenste invloeden, komen hier in de buurt. Maar het blijft een afronding van de informatie die zich ergens tussen een ) en een 1 bevindt.
Digitaal is prima vanwege het gebruiksgemak en de toegang tot een wereldbibliotheek aan muziek. Voor de ultieme beleving zet je een fijne plaat op, en dat kan al op een zeer betaalbare platenspeler.
Als jouw theorie klopt, en ik zou niet weten wat er niet aan klopt, is het ontnuchterend te beseffen dat de informatie tussen de 0 en de 1 er misschien gewoonweg niet is in het digitale domein. Of is ze verstopt omdat de da conversie, de clocking en de filtering niet goed genoeg zijn om de info hoorbaar te maken.
Op Dutch Audio Event 2023 hoorde ik het Eelco Grimm nog zeggen bij de presentatie van de MU1: als ik geen geld had (voor een MU1), kocht ik gewoon een platenspeler. In feite zei hij dat de MU1 de ontspannen weergave van een goede platenspeler evenaart. Dat is ook blijven hangen bij mij.
Organisch aanvoelend is met vinyl al met platenspelers onder de 400 euro het geval en in digitale weergave moet je er een Grimm MU2 voor aanschaffen.
En dan te bedenken dat voor nieuwe vinyl masters de muziek digitaal wordt aangeleverd. Het zit hem dus niet in het feit dat de muziek digitaal opgeslagen is, maar in de weergave techniek.
Dank voor je reactie Martijn, het organische mis ik echt in het digitale, dit stemt blijkbaar overeen met jouw ervaring.
Een MU2 is helaas onbereikbaar voor 99,9%.
Ondanks alles bouw ik de digitale set verder, het is enorm leuk om te doen…
Wat voor element spelen jullie normaal mee – lijkt me toch wezenlijk om de klank te kunnen plaatsen.
Een ADC TRXII (MM) element.
Maar ik snap niet waarom dat uitmaakt ‘om de klank te plaatsen’.
Als je een nieuw element zoekt vergelijk je toch altijd met andere elementen Martijn?De term “gevoelig” voor scherpte zegt mij dus alleen iets in relatie tot andere elementen. Die ADC ken ik verder niet. Ik zoek het op.
Ik denk dat dit een perceptie is die niet helemaal correspondeert met hoe wij reviewen. Alleen als we een direct vergelijk doen beschrijven we verschillen. Dat zijn de multi-tests.
Als we een review schrijven over een component, dan beschrijven we wat we horen. Gevoelig voor scherpte in t- en s- klanken is in dit geval precies wat we horen bij dit element.
Dat is natuurlijk ook een insteek Martijn. Wel een leuk element die ADC trouwens. Schijnt zo’n beetje het laatste element wat ze op de markt hebben gebracht en in zeer beperkte mate. Wees er maar voorzichtig mee.
Zou trouwens wel eens leuk zijn als dergelijke elementen vergeleken werden met recente types. Ik speel trouwens met een Benz Ruby Z low.
Mooi element, die Benz Ruby!
De ADC TRXII is al jaren het element dat een onderdeel vormt van de referentie-platenspeler STD 305D en de SME 3009 toonarm. Ondanks (of misschien juist door) de leeftijd van deze onderdelen en de relatief korte speel-uren kan dit systeem nog prima meedoen met de nu verkrijgbare platenspelers en is het op vergelijkbaar prijs/kwaliteitsniveau met de Alpha-Audio referentieset in de studio.
In de multitest van phone preamps kunt u het zelf beluisteren. https://www.alpha-audio.net/nl/review/multitest-phono-pre-amps-deel-1-gold-note-graham-slee-avid-moon/
Als u met uw vraag bedoelt wat de verschillen zijn tussen de geteste LeSon en de ADC-TRXII, dan zou ik zeggen: sneller, meer transparantie in het hoog en een nog grote en preciezere soundstage. Midrange is preciezer (lees wat we noteren over Déjà Vu) en de bas komt ook gelaagder door (getest met Massive Attack). Al met al op alle fronten een stapje verder dan de ADC-TRXII, dat nog steeds wordt gezien als een van de betere MM-elementen en nog steeds te koop op de 2e-hands markt voor serieuze prijzen. We zien aan het MC-element van LeSon wat een moving coil-topologie kan opleveren.
Collega Jaap heeft de afgelopen weken meer vinyl gedraaid dan ooit in de studio. Ook hij hoort meteen de verschillen met de ADC-TRXII zoals beschreven in de review.
Dank!
Dag Martijn,
Altijd leuk om jullie reviews te lezen als liefhebber van hifi.
Heb reactie op plaat omsk van Nits.
Ja, nits, wat hebben deze mensen toch supergoed muziek gemaakt.
Voor mij bij het beste ever. En ook meestal goed opgenomen. Cd wool is ook
Bij de betere! En dan zijn er nog Nederlanders die van de groep NITS nooit gehoord hebben . Triestig toch.
Prettig eindejaar nog. Marnix
Dag Marnix.
Ook een leuk nutteloos weetje: “Omsk” is opgenomen in de studio van Arnold Mühren, de componist van “The Cats” uit Volendam. Het is een heel erg goede opname en nog veel betere muziek.
Leuk dat je de review op de muziek oppikt, want daar gaat het ons uiteindelijk om. Yung en ik hebben niet zo vaak zo’n geweldig leuke review ervaring gehad als met dit element.
Goede jaarwisseling!