Marantz schaart de nieuwe NA-S11S1 netwerk-audiospeler in hetzelfde illustere rijtje Marantz muziekspelers waar ook de CD63 – ?s werelds ?eerste? cd-speler – en de SA-1 SACD-speler toe behoren. Volgens Marantz vullen we dat rijtje over een paar jaar automatisch aan met de NA-11S1. Dat legt de lat voor deze netwerk-audiospeler wel erg hoog, en daarom waren we reuze benieuwd of dat in de praktijk ook waargemaakt kan worden.
De NA-S11S1 behoort tot de premium-range van Marantz en dat is duidelijk te zien aan de absoluut fabelachtige afwerking. Nergens zijn er schroeven op de behuizing zichtbaar, en alle afzonderlijke onderdelen sluiten werkelijk perfect op elkaar aan. De NA-S11S1 is gebouwd als een tank maar desondanks elegant, zeker in de champagne-kleurige uitvoering.
Bij Marantz zit die schoonheid trouwens niet alleen van buiten, ook aan de binnenkant van de NA-11S1 worden alleen de mooiste en beste componenten en materialen gebruikt. Zo heeft het koperen chassis een dubbele bodem, en is de bovenplaat van het apparaat maar liefst 5mm dik, allemaal om trillingen binnen het apparaat tot een minimum te kunnen beperken. Uiteraard heeft de NA-11S1 ook de beroemde en zeer goede Marantz? HDAM® en HDAM® SA-2 versterkermodules aan boord. De eigenaar van een apparaat uit de Marantz Premium serie kan, in de wetenschap dat op echt alle details is gelet, met een gerust hart achterover in zijn of haar stoel gaan zitten.
Netwerk-audiospeler
De NA-11S1 is volgens Marantz een netwerk-audiospeler, maar daarmee doe je hem eigenlijk tekort. Hij is namelijk ook te gebruiken als (USB) DAC. Sterker nog, daar ligt volgens ons zijn grootste kracht. Maar daar komen we later nog op terug, eerst maar even die netwerk-capaciteiten onder de loep nemen.
De Marantz NA-11S1 kan uitsluitend via een CAT-kabel met het thuisnetwerk verbonden worden. Marantz heeft er (terecht) voor gekozen om geen wifi-antenne op het apparaat te zetten. Wifi kan erg praktisch zijn, maar een speler in deze klasse mag alleen maar met het beste bronmateriaal genoegen nemen. Een wifi-signaal is te instabiel en storingsgevoelig en zou daarmee de kwaliteit van het bronmateriaal kunnen verslechteren.
Om de NA-11S1 te kunnen gebruiken moet u dus een kabel naar je hifi-installatie leggen en deze aansluiten op een goede switch. Van daaruit kan het laatste stukje kabel naar de NA-11S1 getrokken worden. Bezuinig trouwens niet op dat laatste stukje CAT-kabel, maar kies een exemplaar van een gedegen fabrikant. Zelf heeft redacteur in kwestie goede ervaringen met AudioQuest, maar er zijn ook andere merken die serieus werk maken van UTP-kabels. De kabel naar de switch mag trouwens wel iets eenvoudiger zijn, maar probeer daarvoor in elk geval een goede, afgeschermde CAT5e, CAT6- of wellicht CAT7-kabel te gebruiken. Het gaat om de afscherming van de kabel. Dat resulteert in lagere ruis en overspraak.
UPnP / DLNA
De NA-11S1 werkt volgens het UPnP protocol en is DLNA V1.5 gecertificeerd. Welke functies er beschikbaar zijn hangt dus mede af van de gebruikte UPnP-server software. De Synology NAS heeft een eigen UPnP server waarmee zaken als artiest, album, jaar, genre, componist en de laatst toegevoegde albums getoond kunnen worden. Maar zoals gezegd, dat is afhankelijk van de gebuikte UPnP-server software. Let daar dus goed op!
Om de NA-11S1 te kunnen bedienen levert Marantz naast een afstandsbediening ook nog de gratis Marantz Remote App. Deze App werkt na enige gewenning gewoon goed, en al snel laat je je favoriete artiest, album of internet-radiostation uit de luidsprekers schallen.
Maar de NA-11S1 heeft nog een belangrijke troef aan boord: een galvanisch gescheiden a-synchrone USB-aansluiting waarmee je zelfs DSD-bestanden af kunt spelen. De meeste lezers zullen ondertussen wel het belang kennen van een a-synchrone USB-aansluiting, waarbij de DAC de regie heeft over de timing van de aangeboden data. Maar hoe belangrijk een a-synchrone verbinding ook is, het is nog belangrijker dat de USB-ingang galvanisch gescheiden is van de aangesloten computer. Ook Marantz ontwerper en Brand-Ambassador Ken Ishiwata kwam pas laat in het ontwerpproces achter het belang van deze galvanische scheiding, waardoor de introductie van de NA-11S1 vertraging opliep. Ishiwata was namelijk in eerste instantie niet tevreden over de geluidskwaliteit als er op de USB-ingang een computer aangesloten was. De oplossing werd gevonden in de galvanische scheiding van die USB-ingang, waarmee hoogfrequente ruis vanuit de computer niet in de DAC terecht kon komen.
DoP!
Maar de USB-ingang heeft nog een andere belangrijke feature: hij ondersteunt het DoP-protocol! Ook deze term zegt u misschien nog weinig. DoP staat voor DSD over PCM, en is een slimmigheidje van het engelse dCs, waarmee het mogelijk wordt om het DSD-formaat – wat je wellicht kent van de SACD) – te vermommen als een hires PCM-bestand. Met een voor DoP-geschikte DAC zoals de Marantz NA-11S1 én software die geschikt is voor DoP – op dit moment zijn dat o.a. Audirvana en PureMusic voor Mac computers, en JRiver en Foobar voor Windows – kun je dit geweldig klinkende bestandsformaat afspelen zonder dat je een SACD-speler nodig hebt.
Helaas is de beschikbaarheid van muziekbestanden in het DSD-formaat, herkenbaar aan de extensies .dsf en .dff, nog erg beperkt.
In de praktijk
Om plaats te kunnen bieden aan de Marantz NA-11S1 moet tijdelijk de Thorens TD-147 van schrijver in kwestie het veld ruimen. De NA-11S1 is namelijk zo gewild bij pers en vakhandel dat we maar een week de beschikking kunnen hebben over het apparaat. Een plekje bovenop het dressoir is derhalve de handigste oplossing. We verbinden de NA-11S1 via een AudioQuest Cinnamon met de Netgear switch, en door middel van een Nordost Red Dawn interlink met de Naim Supernait 2. De luidsprekers zijn transmissielijnen van PMC, en wel de vloerstaande Twenty.24. Als referentie hebben we in dit geval de eigen Naim Dac, die helaas geen USB-ingang heeft, en een Naim streamer.
Voor het beluisteren van DSD-bestanden gebruiken we een Macbook Pro met Audirvana als muziekspeler en een AudioQuest Coffee USB-kabel.
De Marantz NA-11S1 is de eerste speler met DSD-mogelijkheid die we thuis kunnen beluisteren, dus al snel staat de Macbook naast de NA-11S1 en slepen we een ISO-file van Days of Future Past van The Moody Blues in het schermpje van Audirvana. Als we op de Play-toets klikken blijft het echter angstwekkend stil. Gelukkig blijkt dat te liggen aan een instelling in Audirvana. Na het aanvinken van het juiste vakje in de voorkeuren van Audirvana klinkt er muziek.
Nu is Days of Future Past sowieso een prachtige opname, of u hem nu vanaf elpee, cd of een 16-bit/44.1 bestand beluistert; hij klinkt altijd indrukwekkend goed. Maar de NA-11S1 geeft de muziek een soort vloeiendheid en gemak dat we nog niet eerder hoorden. De lichte onrust die u vooral met digitale bronnen nog wel eens ?voelt?, verdwijnt als sneeuw voor de zon. Niet dat u die ?onrust? bewust waarneemt, nee, u merkt het pas als het verdwenen is. Ook als ik eveneens prachtige album Chet van Chet Baker in DSD afspeel horen we weer hetzelfde effect, alsof de noten vanzelfsprekender aan elkaar geregen worden.
Vergelijken
Maar horen we nu het karakter van de Marantz NA-11S1 of het karakter van een goede DSD-opname? Daarvoor is een rechtstreeks vergelijk nodig met dezelfde bron, maar met een andere speler/DAC. Deze keer streamen we de flac-versie van Days of Future Past vanaf de Synolgy NAS naar de NA-11S1. Hetzelfde bestand sturen we tegelijkertijd naar de Naim streamer zodat we via de versterker direct tussen de twee bronnen kunnen schakelen. En dan blijkt dat die natuurlijke, haast vloeiende weergave toch zeker ook op het conto van de Marantz geschreven mag worden. De NA-11S1 heeft een wat rustiger en warmer karakter dan zijn opponent, maar geeft daarentegen wat punten prijs op drive en dynamiek. De Marantz klinkt verfijnd en geeft details op erg natuurlijke manier weer. Geen aanzet van hoge frequenties, zoals u bij veel moderne apparaten hoort om de illusie van ultieme resolutie op te wekken, maar een volstrekt natuurgetrouwe en aangename weergave. Een speler waar u uren naar kunt luisteren zonder ooit verveeld of vermoeid te raken.
Details
Als netwerk-streamer wijkt de functionaliteit van de NA-11S1 niet af van de goedkopere Marantz streamers zoals de NA-7004. Het is vooral de kwaliteit van de interne DAC en de mogelijkheid om DSD-bestanden af te kunnen spelen die de NA-11S1 zo begerenswaardig maken?als u verwacht DSD-bestanden te gaan gebruiken. Natuurlijk heeft de NA-11S1 nog een aantal bijzondere functies die in deze bespreking niet aan bod zijn gekomen zoals bijvoorbeeld het instelbare digitale filter, maar als we eerlijk zijn, kies je in veel gevallen voor een bepaald filter (in dit geval filter 2 met Noise-shaping geactiveerd) om hem daar vervolgens nooit meer vanaf te halen. Wat ons betreft mag een fabrikant deze keuze voor de consument maken zodat u als gebruiker niet altijd de twijfel hebt of u wel het ?juiste? filter gebruikt.
Zoals beloofd zou ik nog mijn bevindingen laten weten.
Dat de M50 flink moet inspelen is inderdaad gebleken. Aanvankelijk was ik niet erg onder de indruk. Ik heb de M50 zo’n 1,5 week 24 uur per dag laten inspelen, alvorens ik hem echt ging vergelijken met mijn Sonos Connect met Magna Ultimo modificatie. Gaandeweg werd ik wel steeds meer gegrepen door het geluid van de M50. De app is vrij spartaans in vergelijking met Sonos. Ziet er veel minder goed uit en het bediengemak is ook lang niet zo goed. Hier kan Bluesound/NAD nog flink wat winnen. Met Sonos kun je bijv. 1 nummer van je NAS spelen en dan in Spotify (of Soundcloud) het volgende nummer in de wachtrij zetten. Met Bluesound moet je dan echt vanaf je Spotify-app de M50 selecteren. Gewoon gedoe. Ook pakt de M50 diverse hoesjes niet omdat die groter zijn dan 600kb. Doet Sonos ook niet moeilijk over. De wachtrij en speelrij-edit-opties zijn sowieso veel minder dan bij Sonos. Dus de M50 stond niet bepaald op 1-0 voorsprong.
Maar geluid, daar gaat het om! En dat heb ik in een rechtstreeks vergelijk vrij uitgebreid getest. Zowel de M50 als de Sonos Magna zijn aangesloten op de NAD M51 middels de Chord Anthem Tuned Aray (coax) kabel. Het is geen verschil van dag en nacht (dat is ook zo’n overdreven term), maar de verschillen zijn toch wel groot.
Met de M50 klinkt alles rijker, dieper en vooral dynamischer. Majestueus was een term die zelfs regelmatig in me opkwam. Nadat ik de referentie liedjes die op de M50 had afgespeeld, switchte ik naar de Sonos Magna. Alle informatie is net zo goed aanwezig, met net zo veel detail, maar je wordt beduidend minder de muziek ingezogen. Alsof het wat blikkeriger klinkt met de Sonos. En ook toch wel wat harder, scheller.
Ik heb vrij levendig klinkende speakers (Triangle Signature Alpha’s; aangestuurd door een Unison S9 buizenamp) en de Sonos icm de M51 is toch wel wat te veel van het goede. Met de M50 is het geluid meer in balans, en minder kil. Het is op zich niet heel gek: de M50 kost 5x zoveel als een gewone Sonos en 3x zoveel als de Sonos met Magna modificatie. Die speelt voor zijn geld dus erg goed, maar moet toch wel ruim zijn meerdere erkennen in de M50.
Het is erg moeilijk om geluid te omschrijven, maar vergelijk het met een mp3 versus een flac file. Er is meer geluid, dynamiek, betrokkenheid, warmte zonder detailverlies, een royale soundstage, meer diepte, etc. Ondanks de matige app ga ik de M50 dus wel houden (ik hoop wel op een update). Zulk goed geluid is verslavend en het is moeilijk om deze kwaliteit eenmaal beleefd te hebben, terug te gaan naar de Sonos Magna.
Ik wil nog gaan experimenteren met HDMI tussen de M50 en M51, dat zou het geluid nog beter maken. Ben daar toch wel benieuwd naar!
Jaap, ik las elders een test van je, waarbij de Audioquest Vodka erg goed eruit kwam, en de Coffee ook. Welke raad je mij aan? Ik heb interlinks van Chord Company (Signature) en ook de speaker kabels zijn van hen (de Epic Twin). Hoor het graag nog even! Ik lees ook goede dingen over Wireworld HDMI kabels, ken je die ook toevallig?
haha, doe ik zeker, Jaap!
Vraagje nog: ik lees her en der (volgens mij heb jij het ook geschreven) dat HDMI tussen de M50 en M51 beter klinkt dan coax. Nou heb ik een goede coax: de Chord Anthem Tuned Aray, zou ik nog kunnen winnen met een goede HDMI en waar moet ik aan denken?
Ik wil trouwens ook het volume met m’n app kunnen bedienen (kabeltje is in bestelling), of is dat soundwise af te raden?
p.s. Het geluid wordt al wat beter trouwens, maar ik wil eind deze week m’n Sonos er weer aanhangen en dan actief gaan vergelijken, dan weet ik echt hoe de M50 het doet. Het is nog geen verschil van dag en nacht vooralsnog, maar misschien wen ik ook wel aan het steeds beter wordende geluid 🙂
Dag Bart,
HDMI is net wat schoner en strakker. Maar het zijn kleine verschillen. Geluid regelen met de M50 kan wel. Ook zonder verlies. Ik doe het echter niet om mijn geest rust te geven :).
Dank Jaap, dat geeft de burger moed 🙂
Hou vol! :-).
Zal ik doen!
Hebben jullie trouwens een idee hoe lang de M50 moet inspelen voordat je een oordeel kan vellen? Out of the box was ik nog niet enorm onder de indruk namelijk 🙁
LANG!!! Ik had een nieuwe thuis en heb hem zeker een week full time laten draaien. Pas daarna had ik weer zoiets van: ah… ja… zo goed is hij!
Ik krijg een M50 op proef, ben heel benieuwd! Bedankt voor jullie reacties.
Gaaf! Ik ben ook benieuwd! Laat je weten hoe hij bevalt?
Hoe groot? Zo groot dat je zeker geen spijt gaat krijgen!
Mee eens :). En ja… ik soms wat rechtlijnig zijn in de antwoorden, haha!
Dank voor jullie reacties! Een goede app is wel een enorme pré. Dat zit bij mijn huidige Sonos (met Magna modificatie) wel goed. Maar wat ik me nog afvraag: hoe groot is de vooruitgang met een M50? Valt daar nog veel winst te behalen? Het is wel een bedrag tenslotte… Ik heb de Triangle Signature Alpha (ook door Jaap gerecenseerd) en de Unison Redearch S9…
Wow… dat is wel een setje dat u daar hebt! In dat geval zou ik zonder twijfel voor de M50 gaan. Op die set ga je kleine verschillen al heel goed horen. Overigens vind ik de NA-11S1 niet uitermate teleurstellend. Hij is minder verfijnd en snel dan de M50 (die klinkt ook wat ‘analoger’, al is dat een gekke verwoording). Met name de app van de M50 vind ik veel beter. En dat is toch een belangrijk punt in de ervaring.
Kwalitatief Uitermate Teleurstellend dus….Het is triest dat je denkt als consument een goede streamer te kopen en er LATER achter te komen dat de randvoorwaarden niet werken. Geen winkel die je dan nog kan helpen.
Hoi Bart, Ik onderschrijf de mening van Jaap, al zou ik het iets anders verwoorden 😉
Hoi Marc en Jaap, interessante review! Hebben jullie de Marantz weleens vergeleken met de nad M50? Welke klinkt beter?
Ik zoek naar een upgrade van mijn Sonos, en heb al de M51… Mvg Bart
M50 + M51 is dus beter dan de Marantz. Schoner, soepeler en detailrijker… maar het is ook smaak. Marantz is ook zeker geen straf. Maar de app is ronduit k*t.
Hoi Marc en Jaap, hebben jullie de Marantz weleens vergeleken met de nad M50? Welke klinkt beter?
Ja, ik heb het weleens vergeleken. Beide zijn erg mooi, maar in mijn optiek wint de M50. Ook vanwege de veel betere app. Maar de M50 is ook duurder: 2500 zonder dac.
Wat ik begrepen heb, is dat de DSD DAC dezelfde is als in de SA-11, die ik op het oog heb. Hebben jullie deze speler ook beluisterd of alleen de NA-11.
Een dedicated audio PC heb ik al en zou dan de DAC in de SA-11 gebruiken ipv de DAC in mijn Lyngdorf DPA-1. De NA-11 speelt weer DSD bestanden af over USB en de SA-11 weer niet. Ik sta dus nog even voor een keuze 🙂
Beste Han,
Ik heb eerder ook de SA-11 beluisterd, maar niet in een direct vergelijk met de NA-11, dus hoewel ik met zekerheid kan zeggen dat ze een vergelijkbaar klankkarakter hebben weet ik niet of ze ook echt hetzelfde klinken. DSD is vanuit audiofiel oogpunt een erg mooi extraatje, maar ik heb zelf nog steeds mijn bedenkingen bij het nut van DSD voor de gemiddelde muziekliefhebber. Het aanbod DSD muziek is nog erg beperkt en de ruimte die het op je harde schijf in neemt groot. Bovendien heb je speciale player-software op je computer nodig. Veel succes – en wijsheid -bij het maken van je keuze 😉
Groeten,
Marc Brekelmans
Ik heb het apparaat gehoord en het klinkt erg goed maar wat ik niet begrijp is dat er geen variabele volume uitgang op zit waardoor ik mij dure voorversterker moet behouden uitsluitend voor de volume regeling. Voor mij een misser en daarom ga ik hem niet kopen. Hopelijk bedenkt Marantz zich en komt er een voorversterker functie op.
Barend
Beste Barend,
Waarom is het een misser? Een goede volumeregeling kost veel geld om te maken. Dacs met een digitale volumeregeling klinken doorgaans gewoon slecht, omdat ze ‘bits crunchen’ om volume te regelen. Het resultaat is een platte, futloze weergave omdat er dynamiek verloren gaat. En dacs met een analoge volumeregeling zijn vaak duurder, tenzij ze een simpele, slechte potmeter inbouwen die ook alleen maar de muziek verkloot. Ik heb mijn NAD M51 mét (digitale) volumeregeling gewoon via de Pass X2.5 lopen hoor… klinkt toch echt beter. En dat terwijl de M51 het nog best vernuftig heeft opgelost. Toch blijft de Pass ertussen. Dus ik snap Marantz in deze heel goed.
Beste Jaap,
Ik ben op de hoogte van de uitdagingen die er liggen op een goede volumeregeling. Maar ik zou toch liever wat meer betalen voor en optie met volumeregling. Commercieel gezien niet handig want ik koop hem nu niet en anders had ik hem gekocht. Als ik bijvoorbeeld testen zie van een Wadia 121 met volumeregeling scoort die al heel goed voor 1/3 van het bedrag…….het is dus wel degelijk mogelijk. Ik ga nu kijken naar de Antelope Zodiac Platinum (met volumeregeling) in combinatie met een Mac Mini als streamer. Moet volgens mij ook een goede combinatie opleveren.
Groet,
Barend
(kan het niet laten om hierbij toch eventjes cynisch commentaar te geven hoor, gezien de voorgaande artikelen die over ‘High-end overbodig?’ en ‘Bang voor de buck’ gingen.) 😉
Zoals laatst ook bij die ?5000 kostende Medevoort DAC of die van MusicalFidelity, wordt ook hier prijs/prestatie verhouding voor het gemak maar even overgeslagen.
Ja hoor, ook dit apparaat is goed gebouwd en maakt best mooi geluid.
Maar ?2000 tot ?3000 béter dan andere vergelijkbare mogenlijkheden hebbende apparaten??
Zijn de hoorbare verschillen daarvoor eigenlijk niet veels te klein t.o.v. prijs?
En kan het niet zo zijn dat deze dure gevallen alleen maar worden geproduceerd omdat ze al een dure versterker-serie in die prijsklasse hebben en dus dan ook maar persé zo’n apparaat daarbij moet om een naam hoog te houden?
Maar goed, als het om ‘value for money’ in de ?3000 klasse gaat moet je bijvoorbeeld zijn bij AMR.
Die DP777 DAC/Pre heeft ècht àlles betreffende ‘best of both worlds’ en ook goede engineering uit eigen huis.
Er onstaat eigenlijk ook wel een beetje een gevoel van ‘wat de gek er voor geeft’ bij dit soort prijzige apparatuur.
Ik hoop dan ook dat AlphaAudio wel met beide benen op de grond blijft in de toekomst hoor. 😉
Beste Wilco,
Dat is een legitieme vraag. Zoals altijd slaat de wet van de ‘verminderende meerwaarde’ ook hier weer toe. In verhouding betaal je erg veel voor een relatief bescheiden klankmatige verbetering. Maar de DAC in de Marantz is verschrikkelijk mooi en kan zeker wedijveren met die van andere streamers en/of dacs in deze prijsklasse. Natuurlijk moet je daarvoor ook een installatie hebben die deze verschillen ook kán laten horen.
De prijs van de NA-11S1 is trouwens erg goed te verdedigen als je kijkt naar componentkeuze, gebruikte materialen, research, afwerking, etc. En ja, het blijft heel veel geld voor een streamer…
Marc heeft al antwoord gegeven. Maar ik haak hier toch graag op in. Feit is – en dat zei Marc ook al – hoe hoger je gaat, hoe meer je moet bijbetalen. En dat wordt meer en meer in verhouding tot de toename in kwaliteit. En dat is logisch: componenten worden veel duurder, de markt kleiner, meer research en de set moet veel beter zijn om verschillen te laten horen.
Naar mijn idee is high-end wel zijn geld waard, maar dat is geheel persoonlijk. Als ik een DA468 naast een goede dac van 1000 euro zet, is het niet zozeer een toename in detail. Het is de autoriteit, het gemak en de rust waarmee de dac speelt. Het speelt met verve… En dat zorgt voor meer betrokkenheid. En dát is naar mijn idee waar hifi stopt en high-end doorgaat. Is dat 4000 euro extra waard? Dat is geheel aan de consument. Ik zeg dus niet dat een dac van 1000 euro slecht is… nee… die prijs/kwaliteit is vele malen beter dan bij een dac van 5000 euro. Maar dat wil niet zeggen dat we een dac van 5000 euro geen 4 of zelfs 5 sterren kunnen geven. Sterker nog: de Linn Klimax DSM heb ik 5 sterren gegeven. Puur vanwege de waanzinnige muzikaliteit (en meerwaarde) waarover die de Klimax DSM beschikt.
En natuurlijk blijft Alpha Audio met beide benen op de grond! Wij staan voor echtheid, eerlijkheid en onafhankelijkheid. Dat houden we zo!
Wat ik graag zou willen weten of deze speler ook de bestanden gapless afspeelt want de na-7004 doet namelijk niet (of dit is aangepast met een update).
Gr. Jeriko
de NA-11S1 speelt Gapless Jeriko. Weet alleen niet of de 7004 dat inmiddels ook kan. Misschien nog even wachten op een 7005…
Beste Hans, het gaat nog niet zozeer om trillingen die ‘in’ het apparaat opgewekt worden, maar vooral om trillingen die van buitenaf het apparaat binnendringen waardoor microfonie zou kunnen ontstaan.
Lekenvraagje maar: ‘Zo heeft het koperen chassis een dubbele bodem, en is de bovenplaat van het apparaat maar liefst 5mm dik, allemaal om trillingen binnen het apparaat tot een minimum te kunnen beperken.’
Welke onderdelen in dit apparaat kunnen zorgen voor trillingen?