Inleiding
Inhoud
Kort geleden hebben we de Mutec REF10 bekeken en beluisterd. Dat was een complete openbaring. Een soort herprogrammering van ons audiobrein. Helios was zo vriendelijke om ook de Mutec REF10-SE120 toe te sturen. Het luxere broertje van de REF10… zelfde kastje, zelfde outputs… ander klokkristal. Kan het écht nog beter?
Klokjes… we kunnen er heel wat grappen over maken. En we kunnen eindeloos speculeren over het nut, de onzin en de redenen waarom het niet zou moeten kunnen werken. Interfacejitter, samplejitter, PLL’s die het effect zouden wegnemen… et cetera. Feit is: het werkt.
Als we de Mutec MC3+ op interne clock zetten klinkt hij steengoed. Met de REF10 eraan klinkt hij gewoonweg veel beter. En met de REF10-SE120 gaat hij daar nog subtiel overheen. En nu kunnen we eindeloos filosoferen over de echtheid van deze verschijnselen, maar eerlijk gezegd vinden we dat niet zo zinvol. Al gaan we er natuurlijk wel induiken om te kijken hoe dit technisch mogelijk is.
Prijssprong
Waar de Mutec REF10 ongeveer 3800 euro kost, doet de SE120 versie er nog een schepje bovenop: 6000 euro ongeveer. Dat is best een flinke sprong vinden we. U krijgt net als bij de REF10 acht uitgangen en een front met een powerknop en een druk-draaiknop om uitgangen in- en uit te schakelen. Nu kunnen we zeggen dat twee uitgangen voor de meeste consumenten genoeg is, maar daar zitten de kosten niet, schatten we zo in. Het geld zit in de voeding en het ‘cherry picked’ kristal als we zo de binnenkant bekijken.
We hebben voor onze – en uw – beeldvorming ook even de REF10-SE120 aan de scope gehangen. Daar zien we keurig een ultrastabiel 10 MHz signaal binnenkomen. Met en nét iets andere vorm dan de gewone REF10. Hieronder hebben we de REF10 mét en zonder 75 Ohm termination staan. En de clock out van de Mutec MC3+ zelf.
Nu gaat het maar deels om hoe strak de puls is. Het gaat er vooral om hoe stabiel en constant het signaal is en blijft. Daarvoor is echter zéér geavanceerde meetapparatuur nodig die wij niet bezitten. Helaas. Echter zit daar wel het verschil met de gewone REF10. Volgens Mutec vodoet het kristal in de SE120-versie aan strengere eisen. En mede daardoor zijn er minder van… wat weer resulteert in een hogere prijs.
Blijft een bijzonder onderwerp die (dure) klokken als je gebruik maakt van digitale apparatuur van Chord Electronics. Het door Chord gebruikte W(atts)T(tansient) A(lignment) werkt met een relatief simpele klok in de Dac. En dat is en blijft het.
Wat je zegt: het is en blijft bijzonder. Ik kan er ook nog niet echt de vinger achter krijgen. Zeker bij PLL gecontroleerde locks. Maar ja: de oren liegen niet.